Eğitimde Yaratıcı Drama ve Prof. Dr. İnci San

Eğitim, bireyde kendi yaşantıları yoluyla davranış değişikliği meydana getirme sürecidir. Bu davranış değişiklikleri sürecinde birey, sahip olduğu yeteneklerini de belirlenen amaç doğrultusunda geliştirmektedir. Hayat boyu devam eden eğitim, aynı zamanda, kültürleme, kültürlenme, kültürleşme süreçlerini de aynı şemsiye altında buluşturmaktadır. Yani eğitim, bir nevi kişinin topluma ayak uydurması olarak da tarif edilmektedir.

Eğitimde yaratıcı drama programları aracılığıyla, öğrencilere yaratıcı drama aktiviteleriyle deneyimler sunularak derinlemesine öğrenmeleri sağlanır. Eğitimde yaratıcı drama programları çocuklar ve gençlere yönelik olarak belirli yaş gruplarına uygun şekilde uygulanabilir. Programlar, hikâye anlatma, rol yapma, oyun tabanlı aktiviteler, proje tabanlı çalışmalar ve toplum odaklı projeler gibi farklı etkinlikleri içerebilir.

Eğitimin özellikleri nelerdir?

Eğitim, bireyin yaşamı boyunca kendini geliştirebileceği bir süreç olduğu kadar kendisinde bilerek ve isteyerek oluşacak davranış değişiklikleri açısından da önem teşkil etmektedir. Genel olarak birey, bedensel, duygusal ve zihinsel şekilde sahip olduğu yeteneklerini, belirlenmiş hedef doğrultusunda geliştirmeyi hedefler. Ancak her bireyin aynı eğitim sonucundaki öğrenim ve aldığı eğitimin davranışlarına yansıması farklılıklar göstermektedir. Kültürlenme denilen süreçte birey içinde bulunduğu topluma ayak uydurmakta ve kişiliği de farklılaşmaktadır. Eğitim sadece bir kurum çatısı altında değil yaşam boyu sürmektedir.

Eğitimin kapsamına neler girer?

Bireylerde kalıcı izli davranış değişikliklerinin oluşması, başka bir deyişle bireylerin öğrenmeleri, öğretme-öğrenme sürecinin etkili bir biçimde düzenlenmesi ile olanaklıdır. Bilgi kazanmak, davranışlarını geliştirmek yolunda atılan adımlar da eğitimin kapsamına girmektedir. Eğitim bu anlamda öğretim ve öğrenmeyi kapsayan/barındıran bir çatı konumundadır.

Eğitimin türleri nelerdir?

Eğitim türleri formal ve informal olarak ikiye ayrılmaktadır. Dönemsel öğretim sürecinin olduğu formal eğitimde süreç içinde belirli aşamalarda değerlendirmeler yapılmakta, süreç sonunda da sertifika veya diploma verilmektedir. Aynı zamanda formal eğitim örgün (okul öncesi ve okul) ve yaygın (yetişkin eğitimi) olarak iki ayrı başlık altında verilmektedir. İnformal eğitim ise aile ve çevre ile olan etkileşim sayesinde hayat boyu devam etmektedir.

Eğitimin yöntem ve tekniklerini nasıl tanımlayabiliriz?

Eğitim yöntemleri için öğrenciyi hedefe götürecek en kestirme yollar/metotlar sunuş yolu, buluş yolu ve araştırma/inceleme yolu olmaktadır. Bu yöntemler ekonomiklik ilkesi içinde değerlendirilmekte ve tercih edilmektedir.

Eğitimin yaratıcı dramayla ilişkisi var mıdır?

Eğitimde yaratıcı drama doğaçlama, rol oynama, tiyatro ya da drama tekniklerinden yararlanmaktadır. Eğiticinin yönlendirmeleri içinde katılımcılar grup ya da bireysel olarak bir yaşantıyı, bir olayı, bir fikri, bir eğitim ünitesini, kimi zaman da bir soyut kavramı oyunsu süreçlerde anlamlandırmakta ve canlandırmaktadır.

Eğitimin yaratıcı dramanın yararları nelerdir?

Yaratıcı drama, bir öğrenme yöntemi olarak kullanılan bir eğitim yaklaşımıdır. Sahne sanatlarına dayanan yaratıcı drama, çeşitli araçları kullanarak katılımcıların duygusal deneyimleri keşfetmelerine, kendilerini ifade etmelerine ve hayal güçlerini kullanmalarına olanak tanır. Katılımcılar aktif bir şekilde deneyimleyerek öğrenir ve öğrenme sürecine duygusal bir boyut katarlar.

Yaratıcı drama aynı zamanda öğrencilerin yaratıcılıklarını teşvik eder ve sorun çözme becerilerini geliştirir. Katılımcılar, hikâyeleri dramatize ederek farklı senaryolar oluşturur ve alternatif çözümler üretmeyi öğrenirler. Bu süreç, eleştirel düşünmeyi ve yenilikçi fikirler üretmeyi teşvik eder.

Yaratıcı drama, dil becerilerinin geliştirilmesi, matematik ve fen bilimleri gibi soyut kavramların somutlaştırılması ve duygusal ve sosyal becerilerin geliştirilmesi gibi birçok alanda eğitimde kullanılabilir. Öğrenciler, drama aktiviteleri aracılığıyla iletişim becerilerini geliştirir, soyut kavramları anlamlandırır ve duygusal zekâlarını geliştirir.

1985 yılından itibaren belirli bir ivme ile yükselen drama, eğitim alanında kendinden sıkça söz ettirir duruma gelmiş, Prof. Dr. İnci San’ın çabaları sonucunda, Milli Eğitim Bakanlığı programlarında seçmeli ders olarak ve öğretmen yetiştiren Eğitim Fakülteleri’nin okul öncesi, ilköğretim ve yabancı dil bölümlerinde de drama zorunlu ders olarak yerini almıştır.

Prof. Dr. İnci San kimdir? (1936-2021)

1936, Ankara doğumlu olan Prof. Dr. İnci San hayatının büyük bir bölümünü. Eğitimde yaratıcı dramaya adamış bir eğitim bilimcidir. Ankara Üniversitesi DTCF Alman Dili ve Edebiyatı Bölümü mezunu olduktan sonra 1965’te aynı fakültenin Sanat Tarihi ve Arkeoloji Bölümünü bitirmiş ve Hacettepe Üniversitesine sanat tarihi asistanı olarak girmiştir. 1971’de yüksek lisans çalışmalarını tamamladıktan sonra 1974’te “Sanatsal Yaratma ve Çocukta Yaratıcılık” başlıklı tezi ile doktorasını bitirmiştir. 1977-78’de Stutgart’ta (Almanya) sanat eğitimi gördüğü yıllarda Stutgart Waldorf Pedogojisini incelemiştir.

1981’de “Sanat Eğitimi Kuramları” adlı tezi ile sanat tarihi ve estetik doçenti unvanını kazanan San 1982 yılından itibaren emekli olana dek AÜ Eğitim Bilimleri Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı Başkanlığını yürütmüştür. 1988 yılında profesörlüğe yükseltildikten sonra 1994-95 öğretim yılından başlayarak AÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Yabancı Dil Öğretimi Anabilim Dalı başkanlığı görevi sonrası 2000 yılında kendi isteğiyle emekliye ayrılmıştır.

1989'da ASSITEJ (Çocuk ve Gençlik Tiyatroları Birliği) Türkiye Merkezi'nin kuruluşunda yer almış, 1990 yılında Çağdaş Drama Derneği'ni kurmuş ve 2003 yılına dek başkanlığını yürütmüştür. Onursal başkanı olduğu bu derneğin yanı sıra 1997'de kurucusu olduğu Sanat Eğitimcileri Derneği (SEDER)'nin de Onursal başkanı unvanını almıştır.  2000'de kurulan Çocuk Müzeleri Kurma Derneği'nin Başkan Yardımcılığı görevini yürütmüştür.

İnci San, Türkiye, Almanya ve İngiltere'de Sanat Eğitimi, Sanat ve Kültür Eğitiminde Drama gibi konularda pek çok konferans, seminer ve açıkoturuma konuşmacı olarak katılmış 4'ünde editör olmak üzere 7 kitabı, 80 dolayında makale ve bildirisi yayınlanmıştır. Sanat tarihi, sanat eğitimi, çağdaş sanat akımları, yaratıcı drama alanlarıyla ilgili çok sayıda yüksek lisans ve doktora tezi yönetmiştir.